Yerleştirme Kritelerinde Avantaj Ne Kadar? Doğan Ceylan'ın Kaleminden!

Ortaöğretim kurumlarına geçiş sisteminde tercihler başladı ancak hala aydınlatılması gereken ve kılavuzda cevabını bulamadığımız sorular var.

En önemli soru/sorun yerel yerleştirmede belirtilen 6 kritere ilişkin bir ölçüt konulmamasıdır. Oysa birmilyondan fazla öğrencinin yerleştirme işleminin püf noktası bu husustur.

Kılavuzda kriterler ikamet adresi, okulda bulunuşluk, tercih sıralaması, okul başarı puanı, devam-devamsızlık ve yaş olarak belirlenmiştir. Bu kriterlerin etkisinin ne düzeyde olacağı belirtilmeyip  “Öğrencilerin tercih sıralaması yerleştirme bakımından avantaj sağlar” “Ortaokul başarı puanı yüksek olan avantajlı olacaktır” veya “Devamsızlığı az olan çok olana göre  avantajlı olacaktır” gibi cümleler yazılarak sadece “AVANTAJ” kelimesiyle ifade edilmiştir. 

Tamam “avantaj” sağlar da ne kadar avantaj sağlar?  Önemli olan bu hususun açılımı yoktur.

Örnek durum: Aynı mahallede ikamet eden ve aynı ortaokulu bitiren iki öğrenci düşünün. Ortaokul başarı puanı 70 olan, 20 gün de özürsüz devamsızlığı olan bir çocuk A Lisesini ilk tercihine yazmış ise, Ortaokul başarı puanı 95 olan 3 gün özürsüz devamsızlığı olan başka bir çocuk ise aynı liseyi 2. tercihine yazmışsa ne olacak? O liseye hangisi yerleşecek? Tercih sırasında ilk tercihte bulunmak okul başarısı düşük devamsızlığı çok olan öğrenciye diğerinin önüne geçecek kadar avantaj sağlar mı belli değil.

Ya da  aynı okulda 8 dönem okumuş notu 55 olan bir çocuk ile o kulda 6 dönem okumuş notu 90 olan bir çocuk aynı liseyi tercih ettiklerinde durum ne olacak? Okulda bulunuşluk avantaj sağlıyor tamam ama ne kadar sağlayacak cevabı yok!

Olması gereken ne idi?

Her kritere ölçüt konulmalıydı. Esas olan adres ise ona fazla değer verilmeliydi. Ben bu değeri puan olarak ifade edeyim. 

a.    Kayıt alanı: İkamete göre kayıt alanındaki okulu tercih eden 100 puan, Komşu alan 50 puan, uzak alan 25 puan.

b.    Okulda bulunma: Kayıt alanındaki okulda 1 dönem 45 puan; 2 dönem 50; 3 dönem 55; 4 dönem 60; 5 dönem 65; 6 dönem 70; 7 dönem 75; 8 dönem 80; komşu kayıt alanındaki okul 40, diğer kayıt alanındaki okul 20 puan.

c.    Tercih sıralaması:  Tercihinde 1. Sıra 25 puan; 2. Sıra 20 puan; 3. Sıra 15 puan; 4. Sıra 10 puan; 5. Sıra 5 puan.

d.    Okul başarı puanı: 80-100 arası 60 puan; 60-79,99 arası 40 puan; 60 puan altı 20 puan (Bence ortaokul başarı puanı ne ise o kullanılmalıdır. Bakanlığın bu 3 aralığını yeterli görmüyorum.)

e.    Devamsızlık durumu: Özürsüz her gün için (-1) puan veya 0-5 gün arası(-5), 5,5-10 gün arası (-10) …vb.

f.    Doğum tarihi: Yukarıdaki kriterlere rağmen eşitlik olursa doğum tarihi küçük olan.

Şimdi Aynı mahallede oturan ve aynı okulda 8 dönem ile 6 dönem devam etmiş A ve B öğrencileri ile komşu kayıt alanında ikamet eden ama aynı okula servisle gelip 8 dönem devam eden C öğrencisinin durumlarını puanlayalım.

Görüldüğü üzere böyle bir değerlendirme de her şey son derece açık ve ölçülebilir. Buradaki vermiş olduğu puan yerine başka bir değer kullanılabilir veya değerler üzerinde amaca uygun değişiklikler yapılabilir. Belki  Bakanlık ta bunu yapacak ama kılavuzda bu konuda açıklık yok. İşi bilen herkes bu sorunun cevabını merak ediyor.

Not: Tercih sürecinde kamuoyunu bilgilendirmek için paylaştığım videoları izleyiniz.

Doğan CEYLAN