2023 genel af çıkacak mı?, Aftan kimler yararlanacak 2023?

Af, cezaevindeki suçlular ile ailelerini etkileyen en önemli kurumdur. Anayasanın 87. maddesine göre genel ve özel af ilanına TBMM üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu ile karar verilebilir. Af çıkarma yetkisinin istisnası ise, orman suçları yönünden (af yasağı mahiyetinde) Anayasanın 169/3. maddesinde gösterilmektedir. Meclisin af kararı, yargı işlemi olmayıp, yasama işlemi niteliğindedir. Cumhurbaşkanının bireysel özel af çıkarma yetkisi, Anayasanın 104. maddesinde; sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak” şeklinde belirtilmiştir. Cumhurbaşkanının özel af kararı da yargı işlemi olmayıp, kamu gücü işlemi mahiyetindedir. Anayasanın 87. maddesi uyarınca yasama organının kabahatler veya disiplin eylemleri için de af çıkarma yetkisi bulunmaktadır. Anayasa Mahkemesi 2802 sayılı Kanunun 69. maddesi uyarınca hakim ve C. savcıları hakkında verilen disiplin cezalarının affına da yetkilidir. Af, “genel af” ve “özel af” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

• Genel af: Hem cezayı, hem de suçu ortadan kaldırır. Yani genel af, sadece mahkumiyetin bütün cezaî sonuçlarını değil, aynı zamanda fiilin suç olma niteliğini yok eder.
• Özel af: İse suçu değil, sadece cezayı ortadan kaldırır. Yani özel af, fiilin suçluluk niteliğini değil, fakat hükmedilmiş olan cezayı ortadan kaldırır, azaltır veya başka bir cezaya çevirir.

Af yasama organı tarafından çıkarıldığından bir yasama işlemidir. Bu husus Anayasanın 87ç maddesinde belirtilmiştir. Maddede Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri sıralanmıştır. Maddede, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar verme yetkisi belirtilmiştir. Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan af ise, tamamen idari bir işlem niteliğindedir. Af, af kanununda aksi bir düzenleme yer almamakta ise, kural olarak mecburi niteliktedir. Aftan yararlanma kişilerin iradesine bağlı değildir. Davanın ve cezanın düşürülmesi nedenlerinden birisi olan af, tarihin tüm dönemlerinde hep var olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti Anayasalarında da af hususu düzenleme altına alınmıştır.

Af Nedir?

Kural olarak af tasarrufunun konusu sınırsızdır. Kanun koyucu her türlü suçu af kapsamına alabilir. Bunun tek istisnası orman suçları ile ilgilidir. Orman suçları dışındaki tüm suçların af kapsamına alınması mümkündür. Af tamamen milli karakterdedir, ülke içinde kovuşturma olanağı bulunan suçlar affedilebilir.

Bir ülkede çıkarılan affın başka bir ülke açısından sonuç doğurması söz konusu olamaz. Af kanununda açık bir hüküm yer almadığı sürece, yalnızca adli cezaları kapsar, disiplin cezaları, zabıta tedbirleri gibi cezaları kapsamaz. Ancak af kanunu ile bunların da kapsama alınması mümkündür.

Af ile kişisel haklar kapsama alınamaz. Daha açık bir deyişle özel hukuka ilişkin hakların şahsi hak sahibi tarafından istenmesi, af kanunu ile bertaraf edilemez. Anayasamızın ve TCK’nın düzenlemesine bakıldığında iki çeşit af olduğu görülecektir. Bunlar;

• Genel af: Kamu davasının düşmesi veya ceza mahkumiyetinin tüm neticeleriyle birlikte ortadan kalkması sonucunu doğuran bir ceza hukuku düzenlemesidir. (TCK 65/1. madde)
• Özel af: Kesinleşmiş hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden vazgeçilmesi veya cezaevinde infaz edilecek sürenin azaltılması veya hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesini sağlayan bir ceza hukuku kurumudur. (TCK 65/2. madde)

Genel Af

TCK’nın 65/1. maddesini göz önünde tutarak, kamu davasının düşmesi ve hükmolunan cezaların bütün sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmasını sağlayan af olarak tanımlamak mümkündür. Kamu davasını, hükmolunmuşsa cezaları ve mahkumiyetin bütün sonuçlarını ortadan kaldıran af, bir tek kişi hakkında çıkarılmış olsa bile genel aftır.

Bir affın genel af niteliğinde olup olmadığının tespitinde belirleyici olan birçok kimse hakkında çıkarılmış olması veya tüm suçları kapsaması değil, bu af ile cezaların ve mahkumiyetin bütün sonuçlarının ortadan kaldırılıp kaldırılmadığıdır. Genel af ile tüm suçlar ve suçlular affedilebileceği gibi, bir kısım suçlar ve suçluların affı da mümkündür.

Genel af halinde;

• Şüpheli hakkında kamu davası açılmamış ise, şüphelinin işlediği fiilin suç olma vasfı ortadan kalktığından dava açılmaz,
• Kamu davası açılmış ancak kesinleşmemiş ise kamu davasının düşürülmesine karar verilir. Sanık yargılama giderlerine mahkum edilmez.
• Fail hakkında verilen mahkumiyet kararı kesinleştikten sonra genel affın çıkması halinde, hükmolunan ceza sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkar ve kişi o suçu hiç işlememiş gibi bir hale gelir.

Genel Affın Kriterleri ve Etkileri

• Kanunda affa tabi suçların hukuki nitelendirilmesi gösterilmişse, bu suçlardan aynı ismi taşıyan benzer fiiller, suçların kasıtlı ve taksirli halleri, artırıcı ve hafifletici nitelikli hallerinin af kapsamında olduğu kabul edilir.
• Ortada bileşik suç var ise, af kanununda bu bileşik suç affa uğrayan suçlar arasında sayılmamış ise, bileşik suçu oluşturan suçlar af kapsamına girse bile bileşik suçun affa uğradığı kabul olunamaz.
• Affın, failin belli şartları yerine getirmesi şartı ile uygulanabileceği öngörülmüş olabilir. Bu şartlar; suçtan zarar görenin zararını tazmin, eski hale getirme veya aynen iade suretiyle giderilmesi, failin belli süre içerisinde teslim olmasını, müsadereye tabi eşyanın teslim edilmesini belirtebilir.
• Genel affa uğramış ceza, tekerrüre esas alınmaz, seçenek yaptırıma çevirmeye, ertelemeye, kamu davasının açılmasının ertelenmesine, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına engel olmaz.
• Açık bir hüküm yoksa disiplin cezalarının uygulanmasına engel olmaz.
• Malların geri alınması ve uğranılan zararın tazmini için açılan şahsi hak davasını etkilemez.

Genel Affın Hukuki Sonuçları Nelerdir?

Genel affın hukuki sonuçları aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Ceza soruşturması varsa takipsizlik kararı verilir.
• Kamu davası varsa kamu davasını düşürür.
• Tutukluluk hali mevcutsa tahliye kararı verilir.
• Adli sicil kaydından, genel affa uğrayan suçlar silinir.
• Kesinleşen mahkumiyetler ortadan tamamen kalkar.
• Verilen disiplin cezası varsa ortadan kaldırılır.
• Genel affa uğrayan suç hakkında tekerrür hükümleri uygulanmaz.

Özel Af

Özel af, hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son veren, hapis cezasının infaz kurumunda çektirilecek cezasını kısaltan ya da hapis cezasını adli para cezasına çeviren af olarak tanımlanabilir. Madde düzenlemesi yalnızca infaz aşamasının dikkate alınıp, soruşturma ve kovuşturma aşamasını dikkate almaması nedeniyle eksiktir. Özel afta ceza ortadan kalkmamakta, infazına son verilmekte, infaz süresi kısalmakta veya başka bir cezaya çevrilmektedir. Özel af yalnızca cezayı ortadan kaldırır ve sadece hapis cezasının affını içerir.

Özel af, belli suçları kapsayabileceği gibi, belli kişileri de içine alabilir. Genel affı yalnızca organı çıkarabilirken, özel affı yasama organik yanında Cumhurbaşkanının da yapması mümkündür. Ayrıca Cumhurbaşkanı tarafından kullanılan af yetkisi yalnızca bireyler için ve bireysel olarak kullanılabilmektedir. Ayrıca Cumhurbaşkanı af yetkisini ancak sakatlık, hastalık ve yaşlılık nedeni ile kullanabilirken, TBMM bu yetkisini kullanırken belirli sebeplere dayanmak zorunda değildir.

Özel Affın Kriterleri ve Etkileri

• Belli suçlardan açılan davaların belli süre ertelenmesi gibi davayı geri bırakan haller yer alabileceği gibi, bazı cezaların da ortadan kaldırılması, azaltılması veya değiştirilmesi de söz konusu olabilir.
• Ceza tamamen ortadan kaldırılmış ise cezanın infazına başlanmaz,
• Cezanın infazına başlanmış ise son verilir.
• Ceza infaz edilmişse, cezanın iadesi mümkün değildir.
• Cezanın hafifletilmesi söz konusu ise hangi oranda hafifletildiği veya cezanın ne kadarının çekilmesi gerektiği belirtilir.
• Cezanın niteliği değişmişse değişen cezanın infazı gerekir
• Davanın ertelenmesine ilişkin ise mahkeme tarafından erteleme kararı verilir
• Cezanın affedilmesi, azaltılması veya paraya çevrilmesi niteliğinde ise müsadere kararı verilmesine engel olmaz
• İnfaz aşamasında çıkmışsa, cezaya bağlı veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları varlıklarını devam ettirir
• Seçenek yaptırıma çevrilmeye, ertelemeye, kamu davasının açılmasının ertelenmesine, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına engel olabilir
• Özel affa uğramış cezalar tekerrüre esas alınabilir.

Özel Affın Hukuki Sonuçları Nelerdir?

Özel afta mahkumiyet etkisini devam ettirdiğinden mahkumiyetin hukuki sonuçları ortadan kalkmaz. Özel af, cezanın infaz aşamasına etki etmektedir. Özel affın hukuki sonuçları türüne göre aşağıdaki gibidir;

• Hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir.
• İnfaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilir.
• Hapis cezası adlî para cezasına çevrilebilir.

Bu makalemizde; genel af nedir, özel af nedir, genel ve özel affın hukuki sonuçları nelerdir, affın hukuki dayanağı nedir, af çıkarma yetkisi kime aittir, genel aftan kimler yararlanamaz, Türkiye’nin genel af süreçleri, 2023 yılında af, 2023 yılında af çıkacak mı, 2023’te çıkacak af kimleri kapsayacak, 2023 yılında af hangi suçları kapsayacak, 2023 yılı yeni infaz düzenlemesi, 2023 yılında genel af çıkarsa ne olur, gibi konulara açıklık getirdik.

Genel Af Son Durum – Af Çıkacak Mı?

Genel af çıkacak mı, sorusu mahkum ve yakınlarının merak ettiği konuların başında geliyor. Yargı paketi çalışmaları Adalet Bakanlığınca sürerken genel af iddiaları kamuoyunun gündemine geldi. 2023’te genel af çıkacak mı? 7. Yargı Paketi’nde genel af var mı?  Adalet Bakanlığı tarafından çalışmaları tamamlanan ve meclise sunulan 7. Yargı Paketinde en çok merak edilenlerden biri de ‘genel af’ oldu. Mahkumlar ve aileleri gözlerini genel af düzenlemesine çevirdi. Peki, 2023’te genel af çıkacak mı? 7. Yargı Paketi’nde genel af var mı? Adalet Bakanlığı genel af son durum nedir? Af çıkacak mı? 120 bin mahkumu ilgilendiren af düzenlemesini bekliyor.