Ankara’daki asbestli havagazı fabrikasının yıkımı durduruldu- Asbest nedir? Asbestin zararları nelerdir?

Ankara'da uzun yıllar atıl durumda bulunan ve içinde kanserojen madde asbest bulunan Maltepe’deki eski havagazı fabrikasını yıkmak için belediye birkaç gün önce çalışmalara başlamıştı.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi Başkanı Tezcan Karakuş Candan, Tok Sokak dış duvar üstünden, Enerji SA mescit arkasından ve sahada çalışma yapılan iki kepçeden alınan numunelerde yüzde 15 ila yüzde 40 arasında asbest türünün en tehlikesi ‘amphibole’ tespit edildiğini söylemişti. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek ise, asbest iddiasıyla halkı taciz ve tedirgin ettiklerini ifade ederek eleştirmişti.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Ankara Tabip Odası, söz konusu fabrikanın yıkım işleminin durdurulması için Ankara Bölge İdare Mahkemesi’ni başvurmuştu.

Bu sabah saatlerinde yapılan başvuruyu mahkeme ‘saatler sonra’ karar bağlayarak yıkımın durdurulmasına hükmetti.

Mahkemenin durdurma kararında ‘telafisi güç veya imkansız zararlar doğabileceğine’ vurgu yapılarak davalı tarafa savunmasını yapması için 30 gün süre tanındı: “Kanun maddesi uyarınca yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için davalı idarenin savunmasının alınması gerekmekte ise de davanın durumuna ve uyuşmazlığın hukuki niteliğine göre dava konusu işlemin yıkıma ilişkin olması veya uygulanması halinde fiili durum itibariyle telafisi güç veya imkansız zararlar doğrulabilecek nitelikte bulunabilecek nitelikte bulunması nedeniyle davalı idarenin savunması alındıktan veya yasal savunma süresi geçtikten sonra istem yeniden incelenip karar verilinceye kadar teminat aranmaksızın dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulmasına uyuşmazlığa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin aslı veya onaylı örneklerinin savunma ile birlikte mahkemeye gönderilmesi gerektiğinin davalı idareye bildirilmesine anılan kanunun 27/5 maddesi uyarınca savunma verme süresinin 30 gün olarak verilmesine 01/03/2017 tarihinde oy birliği ile karar verildi.”

Mimarlar Odası Ankara Şubesi Başkanı Tezcan Karakuş Candan kararın kamu yararı adına sevindirici olduğunu vurgulayarak, “Şimdi bölge acilen karantinaya alınmalıdır” dedi.

Candan, halk sağlığını tehlikeye attığı gerekçesiyle Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı’nın görevden alınmasını istedi.

Candan, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek hakkında “çevreyi kasten kirletmek” ve “insanların hayatına kast etmek”ten suç duyurusunda bulunacaklarını bildirdi. Candan, bölgenin acilen karantinaya alınarak asbestten arındırılması gerektiğinin altını çizdi.

“Bu fiyata gecekondu bile yıkılmaz”

File, tül gibi önlemlerin “trajikomik” olduğunu belirten Tezcan Karakuş Candan şunları söyledi:

“Çalışma alanında duş araçları yok, iptidai konteynerler koyulmuş. Çalışan işçiler tehdit altında. Su sıkılarak asbest yok edilemez. Kuruyunca zehir tekrar saçılacak. Bina içinde alınmış hava akreditasyon ölçüm sonucu açıklansın. Asbeste karşı dünya ölçeğindeki önlemler alınmalıydı. Yıkımdan çıkan parçalar özel olarak paketlenmeden açıkta kamyonlarla taşındı. Kepçeler kanser yapıcı asbesti savura savura dolaştı. Bölgedeki okul, üniversite ve işyerleri başta olmak üzere yıkımın çevresindeki bütün vatandaşlar tehdit altında. 13 bin lira muhammen bedele bu yıkım alındı. Bu bedele gecekondu bile yıkılmaz.”

“Asbestli yapılar balyozla yıkılmaz”

Kimya Mühendisleri Odası Ankara Şube Başkanı Erkin Etike de şu açıklamayı yaptı: “Yıkım sahası çevresinde asbest bulaşığına rastlanmıştır. Ölçümlerde yüksek miktarda amfibol maddesi tespit edilmiştir. Böylece asbest olmadığına ilişkin tez çürütülmüştür. Asbestli alandaki asbest yıkım uzmanı kimdir? Bunun yanıtını ısrarla istiyoruz çünkü asbest yıkım uzmanları bu konuda tüm önlemleri almakla yükümlüdür. Asbestli bina ve yapılar buldozerle, balyozla yıkılmaz. Buraya önce bazı kimyasal maddeler püskürtülür. Böylece asbest binaya iyice yapışır. Ardından bu alanlar kesilir paketlenerek götürülür. Bunun dışındaki tüm yöntemler yönetmeliklere aykırıdır. Ayrıca çalışma sahasındaki asbest ölçüm değerlerinin açıklanmasını istiyoruz.”

Rüzgâr nedeniyle sabit olmayan asbestin açık hava ölçümlerinin sağlıklı şekilde tespit edilemediğini belirten uzmanlar sahada ve kapalı mekânlarda hava ölçümlerinin yapılmasını öneriyor.

Asbest Nedir?

Asbest ya da diğer bir adıyla amyant, aslında Anadolu'da oldukça kullanılan ve değişik isimlerle anılan kanserojen tarzda bir mineral türüdür. Bu mineral lifli yapıdadır. Kimyasal madde ve aşınma gibi olaylara karşı oldukça dayanıklıdır.

Bu kanserojen madde, Anadolu'da ceren toprağı, çelpek, çorak toprak, höllük ve ak toprak gibi isimlerle bilinmektedir.

Bu maddenin kullanımı, özelliklerinden dolayı çok eski çağlardan itibaren başlamıştır. Yapılan araştırmalar ise, bu maddenin 2500 sene öncesine kadar kullanıldığını ortaya koymuştur. Fakat minerale sihirli bir madde olarak bakılması, 19. Yüzyılın 2. Yarılarında gerçekleşmiştir. Bunda ise en büyük neden, asbestin ısı ve elektriği yalıtması ve de asitlere karşı dayanıklı olmasıdır. Ama bu maddenin sihri ve büyüsü, maddenin kanserojen madde olduğu tespit edilince sona ermiştir. Bu tespitten sonra, bu madde öldürücü toz tanımını almıştır.

Asbestin Kullanım Alanları

İlk olarak sihirli madde olarak anılan fakat sonra öldürücü toz tanımını alan bu mineralin, günümüzde 3000'den fazla kullanım alanı bulunmaktadır. Bu kullanım alanlarından en öne çıkanlar ise, uçak, gemi ve otomobil sanayisi, inşaat sektörü ve de ses ve ısı izolasyonlarıdır.

Asbest Maddesinin Neden Olduğu Hastalıklar

Asbest ısıya, aşınmaya ve kimyasal maddelere karşı son derece dayanıklı kanserojen bir maddedir. Asbest solunum yoluyla vücuda girdiği zaman hastalıklara yol açmaktadır. Fakat bu hastalıkların ortaya çıkması uzun yıllar sürebilir. Özellikle akciğer zarı kanserinin ortaya çıkmasında etkili olmaktadır.

Asbest öncelikle akciğer zarı ve karın zarı kanserine neden olur. Nefes darlığı ve göğüs ağrısı ile ortaya çıkar. Akciğer zarında sıvı toplanır ve acil müdahale gerektirebilir. Tümörün ilerleme kaydetmesiyle ağrılarda da artma görülmeye başlar. Özellikle sigara kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte hastalığı tetiklendiği görülmektedir. Gırtlak ve sindirim sistemi kanseri de asbestin yol açtığı kanser çeşitleri arasındadır.

Mezotelyoma Hastalığı: Bu hastalık, asbest maddesinin yol açtığı en tehlikeli hastalık konumundadır. Akciğer zarı ve karın  kanseri mezotelyoma hastalığıdır.Hastalığın en önemli yaptırımları, sürekli ilerleyen nefes darlığı ve ağrı sorunlarıdır.Bu hastalık, en net olarak akciğer zarı biyopsisinde tanılanır. Erken tedavi kaçırıldığında, hastalık kişiyi kısa sürede ölüme götürebilmektedir.

Asbestoz:Vücut, asbest mineralindeki lifleri açmak için bir tür asit salgılar.Salgılanan bu asit, akciğerde yaralar oluşturur ve asbestoz hastalığı oluşan bu yaralardır. Ortaya çıkması yaklaşık 10 ile 20 yıl arasında değişir.