Bir sosyal medya saçmalığı daha! Mühür tartışması

Referandum için geri sayım başlarken sosyal medyada bu durumdan yararlanmak isteyen insanların saçmalıkları hız kazanıyor. Sosyal medyada mührün kullanımıyla ilgili, yazının üzerine değil de boş kalan kısımlara basılacağı şeklindeki haberlerin gerçeklikle hiç bir alakası bulunmamakta. Pusula üzerinde mühür ister yazının üzerine denk gelsin, ister gelmesin geçerli sayılıyor.

Referanduma sayılı günler kala sosyal medyada asbaragas haberler de çoğalmaya başladı. Sosyal medya ve WhatsApp üzerinden, gün geçtikçe hızla yayılan bu asılsız haberler insanların kafalarını karıştırıyor. Söz konusu paylaşımlarda, oyların geçerli sayılması için pusulanın üzerindeki yazının üzerine değil açığa mührün vurulması gerektiği yönünde iddialar yer alıyor. İşte asılsız paylaşım şu şekilde;

Ancak iddia doğru değil. Referandumda kullanılan oyların hangilerinin geçersiz sayılacağı ile ilgili Yüksek Seçim Kurulu (YSK) 14 Şubat’ta bir genelge yayımladı. “Anayasa Değişikliği Halkoylamasında Sandık Kurullarının Oluşumu, Görev ve Yetkilerini Gösterir 135/1 Sayılı Genelge”nin “Geçerli Olmayan Oy Pusulaları” başlıklı 43. maddesinde hangi durumlarda oyun geçersiz sayılacağı belirtildi. Genelgede oyun geçersiz sayılması ile ilgili haller arasında “Tercih” mührünün yazının üstüne gelip gelmemesiyle ilgili bir ifade bulunmuyor.

16 Nisan Pazar günü gerçekleşecek halkoylamasında, 2 ayrı renkten oluşan birleşik oy pusulası kullanılacak. "Evet" tercihinin yer aldığı kısım beyaz renk, "Hayır" tercihinin yer aldığı kısım ise kahverenginden oluşuyor. YSK'dan verilen bilgilere göre;

"Evet" veya "Hayır" yazısının üzerine mührün vurulma zorunluluğu bulunmuyor. Bu nedenle tercih mührünün EVET veya HAYIR üzerine gelmesi, aynı bölüme defalarca tercih basılması veya tercih yazısının karşı tarafa bulaşması oyları geçersiz kılmıyor. Ancak mührün basılırken tercih edilen alanın dışına taşma yapılması durumunda oy geçersiz sayılıyor.

YSK'dan yayımlanan genelgede oyun geçersiz olmasına neden olabilecek durumlar şu şekilde;

Geçerli olmayan oy pusulaları

a) Sandık kurulunca verilen ve o seçim için düzenlenmiş biçim ve renkte olmayan,
b) Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunmayan,
c) Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan,
d) Hiçbir yerine “TERCİH” mührü basılmamış olan,
e) Birleşik oy pusulasında EVET - HAYIR şeklinde ayrılan alanlardan (beyaz veya kahverengi bölümlerden) birden fazlasına “TERCİH” mührü basılmış olan,

f) Birden fazla alana taşmış “TERCİH” mühürlü birleşik oy pusulaları,
g) Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış veya koparılmış olan,
h) Üzerine “TERCİH” mührü dışında veya “TERCİH” mührü yerine herhangi bir özel işaret, herhangi bir isim, imza kaşesi, mühür veya parmak izi basılmış olan,
i) Üzerinde yer alan bölümleri belirgin bir şekilde ve özel olarak karalanmış, çizilmiş veya işaretlenmiş olan,
j) Üzerinde yer alan matbu yazıların ve şekillerin dışında yazılar veya harfler veya sayılar yazılmış veya şekiller çizilmiş olan birleşik oy pusulaları geçerli değildir.

Ancak;
Aşağıdaki haller oy pusulalarını geçersiz kılmaz:
a) Zarfların açılması veya oyların okunması sırasında yırtılması,
b) Bütünlüğü bozulmaksızın bir kısmının kazaen yırtılması,
c) Herhangi bir şekilde lekelenmiş olup da bunun özel olarak işaret koymak amacıyla yapıldığının anlaşılamaması,
d) Birleşik oy pusulasının katlanarak zarfa konulması sebebiyle “TERCİH” mührü ile oy pusulasının arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diğer kısımlarına geçmesi,
e) Birleşik oy pusulasında “Evet” ve “Hayır” şeklinde ayrılan alanlara taşmamak kaydıyla, birden çok “TERCİH” mührü basılması