Molla Gürani kimdir? Fatih Sultan Mehmed'in hocası

Molla Gürani,  Osmanlı Devleti'nin en önemli padişahlarından olan Fatih Sultan Mehmed'in de hocalığını yapmış isimlerden biridir: Tarihte önemli bir yeri olan ve ardında eserler bırakan Molla Gürani kimdir? Hayatı, eserleri, nereli gibi merak edilenler ayrıntılarıyla haberimizde...

Molla Gürani kimdir?

Fatih Sultan Mehmed Han'ın en önemli hocası ve Osmanlı Devleti’nin dördüncü şeyhülislâmıdır. Doğum tarihi konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Kaynaklar incelendiğinde 1406 veya 1410 yılında doğduğu belirtilmektedir. Molla Gürani, Suriye’nin Gürân kasabasına bağlı bir köyde doğmuştur. Asıl adı Ahmed bin İsmâil bin Osman Gürânî'dir. 

Molla Gürani, küçük yaşlarda Kuran-i Kerimi ezberledi. Çeşitli hocalardan kıraat, tefsir, hadis ve fıkıh dersleri aldı. Gürani, tefsir, kıraat, hadis ve fıkıh ilimlerinde alim olarak yetişti. Kahire’de medreselerde ders vermeye başladı. Kahire'de, Osmanlı'nın önemli alimlerinden Molla Yegan ile tanıştı. Molla Yegan'ın İstanbul'a davetini kabul etti. İstanbul'a geldi. Molla Yegan, hac dönüşü Sultan II. Murat Han'ı ziyaretinde Molla Gürani'den bahseder ve sultanla tanıştırır. Molla Gürani ile sohbet eden II. Murat kendisinin tavır ve ilmini beğenir ve çeşitli medreselerde müderrislik yapmasını sağlar.

Molla Gürani 1443 yılında Manisa'ya gitti ve Şehzade Mehmed'in hocalığını yaptı. II. Mehmed'in yetiştirilmesinde büyük rol oynadı. 

II. Mehmed, tahta çıktığında kendisine vezirlik teklif etti. Molla Gürani, “Huzurunuzda, size devlet işlerinde çok hizmet edenler vardır. Onların ciddi çalışmaları; vezirliğe, sadrazamlığa kavuşmak ideallerine bağlıdır. Veziriniz onlardan başkası olursa, kalbleri muğber olur ve sultanımıza zarar gelir.”  diyerek teklifi kabul etmedi. 

Molla Gürani, Osmanlı Devleti'nde kazaskerlik, kadılık, müderrislik ve şeyhülislamlık yaptı. Fatih Sultan Mehmed'le özel bir iletişimi olan Gürani gerektiğinde devlet idaresiyle ilgili nasihatlerde bulundu.  

Gürani, 1488 (H. 893) yılında İstanbul’da vefat etti. Mezarı Aksaray ile Topkapı arasında kendi yaptırdığı camii önündedir. 

Eserleri :

•    Gâyet-ül-Emânî fî Tefsîr-i Seb’il-Mesânî, 
•    El-Kevser-ül-Cârî alâ Riyâd-il-Buhârî; Hadîs-i şerîf kitaplarının en kıymetlisi olan Sahîh-i Buhârî‘ye yazdığı şerhdir. 
•    Şâtıbiyye Kasîdesi’nin Ca’berî şerhine güzel bir hâşiye yazmıştır. 
•    Keşf-ül-Esrâr an Kırâat-il-Eimmet-il-Ahyâr, 
•    Şerh-i Cem’ul-Cevâmi’; Usûl-i fıkha dâirdir. 
•    Arûz ilmiyle ilgili bir kasîde.