Şeyh Edebali kimdir? Ertuğrul ile ilişkisi ne? Diriliş Ertuğrul Şeyh Edebali tekrar çıkacak mı?

Diriliş 'Ertuğrul' yine nefes kesen bir bölümle ekranlara geldi. Ünlü oyuncu kadrosu ve titizlikle işlenen kurgusuyla günden güne kalitesini artıran dizide bu akşam dikkat çeken bir detay işlendi. Derviş Mahmud'un oğlu, Osman Bey'in kayınbabası Şeyh Edebali çocuk haliyle karşımıza çıktı.

Peki Şeyh Edebali kimdir?

Şeyh Edebali rivayetlere göre 1206 ile 1208 yılları arasında Kırşehir İli Mucur İlçesi İnaç köyünde doğdu. Aslen Karamanlı olan Şeyh Edebali ilk tahsilini Karaman´da yaptı. Hanefi hukukçusu Necmeddin ez-Zahidi´nin öğrencisi oldu. Daha sonra Dımaşk´a(Şam) giderek Sadreddin Süleyman b.Ebül-iz ve Cemalettin el-Hasiri gibi dönemin tanınmış alimlerinden dini ilim tahsil etti. Şam'dan ülkesine dönünce tasavvufa yöneldi. Eskişehir yakınlarında o zamanki adıyla İtburnu denilen köyde yaşar, yaptırmış olduğu zaviyede öğrenci yetiştirir ve halkı aydınlatırdı. Aşıkpaşazade zaviyesinin hiç boş kalmadığını, Edebali' nin gelip geçen fukaranın her türlü ihtiyacını gidermeye çalıştığını, hatta bu maksatla koyun sürüsü bulundurduğunu kaydederler.

Tefsir, hadis ve özellikle İslam hukukunda uzmanlaşan Şeyh Edebali, Mevlânâ Celaleddin-i Rumi ve Hacı Bektaş-ı Veli gibi, zamanının büyüklerinin sohbetinde bulunmuştur. Tasavvuf yoluna girdiği, Alevi önderi Baba İlyas halifelerinin ileri gelenlerinden olduğu belirtilmektedir. Alim, faal, varlıklı, çevresi için örnek teşkil eden bir kişi olan Şeyh Edebali, Bilecik'te de bir dergah yaptırmış, Osman Gazi'yi de birçok defa burada misafir etmiştir.

Osman Gazi, mübarek günlerde Edebali'nin zaviyesine giderek dini ve idari konularda, onun görüşlerini alırdı.Misafir olarak kaldığı bir gecede gördüğü rüya şöyle idi. Şey Edebali'nin koynundan çıkan bir ay geldi kendi koynuna girdi. Göğsünden bir ağaç bitti. Öylesine büyük bir ağaç oldu ki dalları gökleri, kökleri tüm dünyaya sardı. Gölgesi bütün yeryüzünü tuttu. İnsanlar o ağacın gölgesinde toplandılar. Ulu dağlara ve dağların eteğinden çıkan coşkun sulara hep o ağaç gölge etti. Osman Bey rüyasını Şeyh Edebali'ye anlatır. Edebali rüyayı şöyle yorumlar: "Oğul Osman, Hak Teala sana ve soyuna hükümranlık verdi mübarek olsun, kızım Malhun Hatun senin helâlin olsun." der. Edebali'nin bu yorumu üzerine Osman Gazi Malhun Hatun(Rabia Bala Hatun)ile evlenir.

Şeyh Edebali ahi teşkilatının reisi idi. Ahi Şehliğinin Edebali' den sonra kime geçtiği bilinmemektedir; ancak daha sonra I.Murat'a intikal etmiştir. 1326'da 120 yaşlarında Bilecik'te vefat etmiş, dergâhının zikir odasına gömülmüştür. Bilecik'te ve Eskişehir'de adına türbeler yapılmıştır. Vefatından bir ay sonra kızı, dört ay sonra da damadı Osman Gazi vefat etmiştir.