SORU: İyi akşamlar boşanma sürecimdeki eşim de ben de öğretmeniz. Sanıyorum kanunen olması gerektiği gibi çocuk yardımını eşim alıyordu. Anlaşmalı boşanma protokolümüzde vekalet ben de (yani annede) olacak. Resmi olarak boşanma durumunda, çocuk annede kalacağı için çocuk yardımı alabiliyor muyum? Bunun için boşanma protokolündeki vekalet kısmı yeterli olur mu? Yoksa bunu ayrı madde olarak protokole eklememiz gerekir mi? Çok teşekkürler. İyi çalışmalar

CEVAP: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Aile Yardımı Ödeneği" başlıklı 202. Maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Madde 202 - Evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir. Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 1500, çocuklarından herbiri için de 250 gösterge rakamının (72 nci ay dahil olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenir. Eşlerden birine iş akdi veya toplu sözleşme gereği çocukları için yapılan aile yardımı ödeneği daha düşük ise, yalnız aradaki fark ödenir. Bu fıkrada yer alan gösterge rakamlarını 3 katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Dul memurların çocukları için yukarıki fıkralar hükmü uygulanır.

Boşanma veya ayrılık vukuunda mahkeme bu yardımın hangi tarafa ve ne oranda verileceğini de kararında belirtir.

Devlet memurunun, geçimini sağladığı üvey çocukları için de bu ödenek verilir."

Söz konusu maddeye göre boşanma durumunda mahkemenin kararında yardımın hangi tarafa ve ne oranda verileceğini belirtmesi gerekir. Ancak bu durum özellikle belirtilmese dahi velayet hangi tarafa verilmişse yardımında o tarafa verilmesi gerekir.

Devlet Personel Başkanlığı 29/01/2014 tarihli ve 285 sayılı görüşünde "mahkemenin çocuğun bakımını bir tarafa bıraktığı ve yardımın oranına ilişkin karar vermediği durumlarda söz konusunu yardımın çocuğun bırakıldığı tarafa yapılması gerektiği" yönünde görüş bildirmiştir.

Belediyede Devlet memuru statüsünde çalıştığınızı ve boşanma nedeniyle velayeti size verilen bir çocuğunuz olduğunu belirterek aile yardımı ödeneğinden yararlanmayı talep ettiğiniz ilgi yazı eki 02/01/2014 tarihli dilekçe incelenmiştir.

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Aile Yardımı Ödeneği” başlıklı 202 nci maddesinde yer alan “Evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir.

Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 1500, çocuklarından herbiri için de 250 gösterge rakamının (72 nci ay dahil olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenir. Eşlerden birine iş akdi veya toplu sözleşme gereği çocukları için yapılan aile yardımı ödeneği daha düşük ise, yalnız aradaki fark ödenir. Bu fıkrada yer alan gösterge rakamlarını 3 katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Dul memurların çocukları için yukarıki fıkralar hükmü uygulanır.

Boşanma veya ayrılık vukuunda mahkeme bu yardımın hangi tarafa ve ne oranda verileceğini de kararında belirtir.

Devlet memurunun, geçimini sağladığı üvey çocukları için de bu ödenek verilir.” hükmü ile evli bulunan memura eşi için ancak her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmaması veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almaması durumunda aile yardımı ödeneği verileceği, çocuk için yapılan aile yardımı ödeneğinin boşanma veya ayrılık halinde hangi tarafa ve ne oranda verileceğinin ise mahkemenin kararında belirtileceği hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, mezkur Kanunun “Aile yardımı ödeneğine hak kazanma” başlıklı 204 üncü maddesinde “Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneğine evlendiği; çocuk için ödenen yardıma da çocuğunun doğduğu tarihi takip eden ay başından itibaren hak kazanır.” hükmüne, “Aile yardımı ödeneği hakkını kaybetme” başlıklı 205 inci maddesinde de “Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneği hakkını eşinden boşanma veya eşinin ölümü, çocuk için ödenen yardım ödeneği hakkını da çocuğun ölümü veya 206 ncı maddedeki hallerin vukuunu takip eden ay başından itibaren kaybeder.” hükmüne yer verilmek suretiyle memurun eş için ödenen aile yardımı ödeneğine evlenme halinde hak kazanacağı, boşanma halinde ise söz konusu hakkı kaybedeceği hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, kamu kurum ve kuruluşlarında yapılan harcamalarda ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeleri düzenleyen ve 31/12/2005 tarihli ve 26040 (3. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin “Sosyal yardımlar” başlıklı 12 nci maddesinde “Kamu personeline yapılacak sosyal yardım ödemelerinde, ödemenin çeşidine göre aşağıda belirtilen belgeler aranır.

b) Aile yardımı: Aylıklarla birlikte ödenen bu yardım, personelin ilk işe girişinde alınacak Aile Yardımı Bildirimine dayanılarak ödenir. Bu bildirim, personelin aile yardımından yararlanan eş veya çocuk durumunda meydana gelen değişiklikler ile yer değiştirme suretiyle atama halinde yenilenir. Bildirimler, ödeme belgesinin Sayıştaya gönderilecek nüshasına eklenir.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; eş için verilen aile yardımı ödeneği hakkı boşanma halinde kaybedildiğinden söz konusu ödenekten yararlanma imkanınızın bulunmadığı, çocuk için yapılan aile yardımı ödeneğinin boşanma halinde mahkeme kararında belirtildiği üzere ödenmesi gerektiği, mahkemenin çocuğun bakımını bir tarafa bıraktığı ve yardımın oranına ilişkin karar vermediği durumlarda ise söz konusunu yardımın çocuğun bırakıldığı tarafa yapılması gerektiği, Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği hükmü uyarınca Aile Yardımı Bildirimi verilmesi halinde çocuk için verilen aile yardımı ödeneğinden faydalanılabileceği değerlendirilmektedir.