Sözleşmeli Öğretmenlik Ataması Tercih Rehberi

    Öğretmen adayları için her atama döneminde neye göre ve hangi hususlara göre okulları seçeceği ve tercih listesini neye göre sıralayacağı endişesi her zaman olur. Bu atama döneminde de daha atamalar başlamadan birçok sorudan bu endişelerin tekrar kendisini gösterdiğini hak vererek anlamış bulunmaktayım. Bu yüzden atama bekleyen öğretmen adayları için tecrübelerime dayanarak yol gösterici niteliğindeki bu yazımı sizlerle paylaşmak istedim. Ayrıca yazıyı son noktasına kadar okumanızı tavsiye ederim tüm detaylarına sahip olabilmek için.

  Öncelikle Öğretmen adaylarının başvuruların alındığı atama döneminde nasıl bir yol izlemesi gerektiğine dair çoğunlukla tedirginlik yaşaması gayet normal.Önemli olan bu endişesinin farkına varıp mantıklı şekilde düşünerek adımlar atabilmesidir.Hatta tercihler öyle bir büyür ki gözünde daha baştan atanamama korkusuyla baş başa kalır öğretmen adayları.Aslında yaşamış olduğu bu karamsarlık tercih konusunda net bilgiye sahip olamayışındandır büyük etkenle.Ayrıca sosyal medya üzerinden her kafadan ayrı seslerin çıkması ile bildiği bilgileri bile unuturlar.Ulaştığı bilginin tam doğru olduğuna inanacakken başka bir bilgi ile karşılaşır tümden eli ayağı birbirine karışır.

  Evet bu duyguları yaşamak da gayet normal ve bu stresi yüksek puanı alan da düşük alan da yaşar.KPSS ve mülakat ile uğraşıp atanacağınızı düşündüğünüz bir puana ulaşırsınız ama bir de bakmışsınız ” ya tercihlerime yerleşemezsem “ duygusu yerleşmiş kafanıza.Hatta bir diğer olumsuz düşünce ise acaba 21. Tercihi açmalı mıyım yada açmamalı mıyım” diye tereddüdü tuzu biberi olur .

Peki Öğretmen Adayları Tercihlerini Nasıl Yapmalı Ve Nasıl Bir Yol İzlemeli?

     Tercihlerdeki plansızlık ve tüm boyutlarıyla değerlendirme işleminin yetersiz kalması kimi zaman öğretmen adayının hayatını olumsuz etkileyebiliyor, atanacakken atanamayabiliyor. Tabi her insanın yapısı farklıdır ve ona göre il ve ilçelerdeki okulları iyi analiz edip ona göre tercihlerinin arasına eklemesi gerekir.Bir insan Karadeniz havasını severken diğer bir insan ise güney doğuya daha çok sevebilir veya kendi yaşadığı coğrafik konumdaki yaşantısı  bir başka coğrafyaya alışmasını arttırabilir.Misal egede yaşamış biri güneydoğuya biraz daha çabuk alışabilirken Karadeniz’e ise  güneydoğuya alıştığından daha uzun zamanda alışabiliyor(bu sadece bir örnek ve kişiden kişiye değişir önemli olan kendi yapısı ve yaşantısına göre tercih yapmaktır)

     Şunu da söylemek de fayda olduğunu düşünüyorum; öğretmenlerin atanabilmelerinin ve hangi okulun geleceği nasipten öte değil çünkü atanacakların arasında ilk sıralarda olunsa bile ondan daha yüksek puanlı önceki kişilerin o tercihleri yazmayacağının garantisi yok. ilk tercihlerime kesin giderim dersiniz ama bir bakmışsınız son kalmayacağınızı düşündüğünüz okullara da kalabilirsiniz.Öğretmen adayının sonlara bıraktığı hiçbiri gelmezse bu okula da giderim mantığı ile yazdığı okul da gelebilir .O yüzden son tercihlere koyulan okul ve coğrafyayı tercihlere koyarken kendi benliğinizdeki gerçekliğini tüm boyutları ile iyi değerlendirilmeli.

Tercihler Nelere Göre Şekillendirilebilir?

     Bazı öğretmen adayları ise zaten tercihlerime gidemem atanamam deyip öylesine tercih yapıyorlar ki ama bir de bakıyorlar ki atamaları yapılmış. Sonuca baktıklarında ise pişman olup daha güzel bir okula atanamadığından atandığı yere gitmemek için bin bir türlü çıkış yolu arayabiliyorlar. Ama iş işten geçmiş oluyor çünkü atama çıktıktan sonra iptal edilemez. Ayrıca öyle bir hüküm var ki yönetmelik ve kanunda öğretmen adayının hayatını etkilemektedir. Atanan öğretmenler atandıktan sonra 1 yıl süre içinde yeniden öğretmenliğe atanamaz. Yani Göreve başlamaz iseniz 1 yıl boyunca tekrar sözleşmeli öğretmen olarak atanmazsınız. Bunu düşünerek tercihlerinizi yapmalısınız. Çünkü 3 Ağustos 2016 tarihli resmi gazetede yayınlanan Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğin 16. madde 3. fıkrasındaki “Belge ile ispatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın süresi içerisinde göreve başlayamayanlar ile belge ile ispatı mümkün zorlayıcı sebeplerle göreve başlamama hâli iki ayı aştığı takdirde bu kişilerin atamaları iptal edilir. Ataması iptal edilenler ile göreve başlayıp da dört yıl içinde görevinden ayrılanlar, atamalarının iptal edildiği veya ayrıldıkları tarihten itibaren bir yıl süreyle sözleşmeli öğretmenlik pozisyonlarına atanmak üzere başvuruda bulunamaz.” hüküm uygulanır.Sadece bu süre içinde sözleşmeli statüdeki (657’e tabi 4/b statüsündeki memur) memurluğa başvurabilrler.Yani eğer siz atanır ve göreve başlamaz iseniz yada gittiğiniz yerde istifa ederseniz bir sene boyunca hiçbir şekilde sözleşmeli öğretmenliğe atanamaz ve tercihde bile bulunamazsınız.

     Bu yüzden öyle gelişi güzel tercihlerde bulunmayın. Bir an evvel atanayım duygusu ile insanoğlu her yeri yazabileceğini düşünür ve 21. Tercihi de işaretler ama sonuçların açıklandığı gün gidemeyeceği bir yer geldiğinde pişman olabilir. Bana geçen sene atanıp ya göreve başlamamış yada başlayıp da istifa eden bir çok arkadaştan sorular gelmişti. Bu yüzden bu arkadaşların pişmanlıklarına düşmemenizi isterim.

KENDİ YAPINIZA UYGUN ÜÇ TERCİH BÖLÜMÜ OLUŞTURUN

Bunlardan ilki atanmak istediğiniz il veya iller,ikinci olarak bildiğiniz ,gittiğinizde size kendi atanmak istediğiniz yeri aratmayacağını düşündüğünüz iller olmalı  en sonda ise doğudan gidebileceğinizi düşündüğünüz iller yer almalı.Tabi bunları nasıl oluşturacaksınız buna bir bakalım.

1. Tercih bölümü söylemeye bile gerek yok yaşadığınız veya yaşamak istediğiniz illerin olduğu tercihler

2. Tercih bölümdeki iller ,ailenize veya yaşadığınız yere yani istediğiniz ile yakın ,gelip gitmesi kolay olan iller.

3. Tercih bölüm ise doğudan bildiğiniz veya araştırdığınızda “ben burada yapabilirim ,ilgimi çekti” diyebileceğiniz illeri kapsayacak tercih bölümü

        Her tercih bölümü için kendi arasında bir sıralama yapın. Çok istediğinizden başlayıp isteme oranınızın düştüğü okullara(il/ilçelere) göre sıralama yapın.

Bu bölümlerdeki il ve ya ilçeleri belirlerken de şu şekilde araştırma yapabilirsiniz; Öncelikle unutmayın ki okulların hepsi bölge ve alanlarına göre değerlendirilmektedir. yani o okulun kaçıncı bölge ve kaçıncı alana sahip olduğu o okulun şartları hakkında bir çıkarım yapmanızı sağlayabilir. Çünkü bölge veya alanlar gelişi güzel belirlenmemiştir. Coğrafi durum, ekonomik ve sosyal yönden gelişmişlik düzeyi, ulaşım şartları ile hizmet gereklerinin karşılanması esasına göre değerlendirilip artıları ve eksilerine göre bölge ve alan değerleri verilmiştir. Yani bu koşullar bakımından düşünüldüğünde 1. Bölge 2. Bölgeden, 2. Bölgede 3. Bölgeden daha iyi şartlara sahip diyebiliriz. Zaten aynı alana sahip zorunlu hizmet okullarında 2. Bölgedeki okulda zorunlu hizmetin bitme süresi 1. Bölgedekinden daha kısa sürer, bunun sebebi de şartların 2. bölgede daha zor veya daha eksik olmasıdır. Ayrıca bölge ve alanların belirlenme şartlarından en önemlisi de o okulun öğretmenler tarafından tercih edilme sıklığına göre derecelendirilmesidir. Böylece çok tercih edilen okulun hizmet alanı da doğal olarak daha düşük sayıya sahip olmaktadır.

  Ayrıca belirlediğiniz okullar hakkındaki bilgileri birinci elden yani okulların kendi sitelerinden bulabilirsiniz bunun içinde;                                                  

TÜM OKULLARA BU BAĞLANTIDAN BAKABİLİRSİNİZ

  Daha net bilgi alabilmek içinde okulları arayabilirsiniz birçok müdür size yardımcı olacaktır.Çünkü ücretli öğretmen yerine sözleşmeli öğretmeni birçok müdür dört gözle bekler.Okulun bulunduğu coğrafya da önemli ! Acaba nasıl bir araziye kurulu bir yerde ,en yakın yerleşim yerine kaç km uzakta ,ihtiyaçlar bakımından ne kadar karşılanabilir bir yerleşim yerinde.Bu bilgileri de ancak o il veya ilçenin belediye/kaymakamlık sitelerinde bulabilirsiniz.şehirlerin belediye veya kaymakamlık sitelerine girip ,nüfusunun kaç olduğu ikliminin ne olduğunu ulaşım imkanının nasıl karşılandığını,çevre illere komşuluk derecesi nedir(ulaşım bakımından yol üzeri mi yada sapa bir yer mi?,,)şehrin sağlık ve sosyal imkanlarının ne durumda olduğu gibi bir çok etkeni okuyunuz.Bu ulaştığınız bilgileri özetleyerek bir köşeye kaydediniz ki en son tercihleri yaparken sıralama yapmanızda yararınıza olacaktır.Tabi GOOGLE MAPS’den de coğrafya ve mesafenin uzaklık derecesine ulaşabilirsiniz bunu da unutmayın.

Seçebileceğiniz okulun merkezde veya köyde olup olması da sizin için araştırma niteliğini değiştirebilir çünkü merkezde bir okul ise sadece şehrin coğrafya veya şartlarına bakarsınız ama köy olduğunda ayrıca;

* o ilçeye ne kadar uzakta olduğunu,

* köye ulaşımının rahat olup olmadığını,

* okulda öğretmenlerin nasıl gidip geldiğini sorgulamak zorundasınız.

   Özellikle sınıf öğretmenlerinin köylerde tek başına öğretmen olabildiğini düşündüğümüzde bu gibi faktörler daha da ön plana çıkıyor ve karşılaşacağınız sizin için olumsuzluklara ne oranda bir dayanaklılık gösterebileceğinizi iyi analiz edip o şekilde tercih yapmak gerekir.

Köy okullarını araştırırken, bağlı olduğu ilçeyi araştırmanında ötesinde yakın olduğu ilçe veya il merkezlerine uzaklığını ve ulaşımını da sorgulayın; belki de bazı ilçeler  sizin için avantajı daha fazla olan bir ilçe olabilir. Misal BATMAN’nın BEŞİRİ ilçesine bağlı Yenipınar okulu her ne kadar BEŞİRİ ilçesine bağlı olsa da BATMAN’a yakın bir köy olup öğretmenleri batman merkezde kalabiliyor ve merkezden ulaşımı sağlanabilmektedir bunun gibi gizli faktörlere de ulaşmaya çalışın.

Okulların taşımalı eğitim mi, tek öğretmenli bir okul mu olduğu, yatılı okul olup olmadığı, birleştirilmiş sınıf olup olmadığı gibi etkenleri büyük bir etken olarak görmeniz gerekir çünkü böyle okullar birbirinden farklı ve sorumluluk gerektiren okullardır. Herkesin tahammül derecesi veya dayanıklılık dereceleri farklıdır.

HİZMET BÖLGE VE ALANLARINI İYİ BİLMEK GEREKİR;

  Hizmet bölgeleri 3’e ayrılmış olup her bölgede 6 tane alana sahiptir. Yani her il belirli kriterlere göre 3 bölgeye ayrılmış durumda. O ildeki okullarda altı alandan herhangi birisine mensup olmaktadır. Yazımda da söylediğim gibi bu alanlar belirli şartlara göre sayısal değerleri bulunur.

     Zorunlu hizmet sadece doğu da yapılmaz; Birçok kişi tarafından yanlış bilinir zorunlu hizmetin sadece doğuda yapılacağı konusu da.Batıda da karadeniz’de de zorunlu hizmetinizi yapabilirsiniz.Peki ama nasıl oluyor diyebilirisiniz ,Bunun için o okulun hizmet alanı bakımından en az 4. Alanda olması gerekir yani o okul 4. Alan-5. Alan-6. Alan okullar ise Türkiye’nin neresinde olursa olsun o okuldaki göreviniz zorunlu hizmetten sayılır.

Aşağıdaki çizelgeye bakabilirsiniz,

Not:Yukarıdaki çizelgede koyu yazılan hizmet alanları zorunlu hizmet kapsamındadır
 

ATANDIKTAN SONRA HİZMET PUANINIZ ÖNEMLİ;

Göreve başladıktan sonra öğretmen olarak yer değiştirmeniz ancak sahip olduğunuz hizmet puanlara göre yapılacaktır. Yani ne kadar yüksek hizmet puanına sahipseniz yer değiştirmede diğer öğretmenlere göre atanma şansınız da o kadar yüksek olur.Şimdilik bunlar çok önemli gibi görünmeyebilir ama öğretmenler atandıktan sonra yer değiştirirken hizmet puanları yetmediği için istedikleri yere atanamamaktan hatta gidememekten yakınıyor.Tabi sözleşmeli öğretmenin 6 yıl yer değiştirmemesi yüzünden bu belki yakın gelecek önemli gelmeyebilir ama 6. senenin sonunda yer değiştirme başvurularında ise hizmet puanları atamanızda önemli bir rol alacak.Özellikle özür durumunuz varsa (evli iseniz ,evlenecek iseniz,sağlık durumundan yer değiştirme isteğinde bulunacaksanız…) da yine hizmet puanlarına göre atamanız yapılır.Şu an yine mazerete bağlı yer değişikliği atamaları sözleşmeli öğretmenleri için tanınmamış olsa da yarın öbür gün verilmeyecek diye kesin bir kısas yok.Yani belli olmaz önümüzdeki süreçte mazeret atama hakkı da tanınabilir.

TERCİH SIRALAMALARI VE SIRALAMA ARASINDAKİ İLİŞKİ;

Sıralamanız iyi ise;tabiki o istediğiniz okullara bir hayli yer vereceksiniz.Yada Sıralamanızın krıtik olduğunu düşünüyorsanız istediğiniz yerleri yazmayı bırakıp(ilk 3 tercihe gitmeyi çok istediğiniz okullar) 2. Tercih bölümü olarak adlandırdığımız illerden başlamak üzere 3. Tercih illerine önem vermelisiniz.Bunları yaparken puanınız ne olursa olsun yazının başında söylediğim gibi 3 tercih bölüme ayırmayı unutmayın.İlk tercihlerinizin miktarını da sıralamanızın uygunluğunu düşünerek arttırabilir yada azaltabilirsiniz.Örneğin siz sıralamalarda ortalardasınız ama siz tüm tercihlerinizi  istediğiniz illerden yana kullanıyorsanız bu durum tercihlerinizi riske atar,ayrıca birde 21. şıkkı işaretlemez iseniz tercihlerinizi intihar etmiş bile olabilirsiniz.Tercihlerinizde muhakkak doğudan kötü şartlara sahip yerleri yazın ister doğunun Parisleri olur isterse sessiz sakin şehirleri olsun,Sakın olaki puanınıza göre uçmayın . İnşallah tercihlerinizin şekillenmesine yardımcı olabilmişimdir .ALLAH hayırlı bir tercih dönemi geçirmenizi ve hakkınızda hayırlı okullara hepinizin atanmasını nasip etsin.

Saygılarımla.

Sedat DEGER

Eğitimci Yazar