MEB kantarın topuzunu kaçırınca…

MEB  resmi ortaokul ve liselerin pansiyonlarının açılması için  öyle kriterler belirledi ki pansiyon açmak çok zorlaştı. Daha önceki yönetmelikte öğrenci pansiyonlarının açılışına ilişkin standartlar belli değildi. Son yönetmelik değişikliği ile pansiyon açılışına bazı standartlar getirildi.

Yeni standartlara göre; pansiyonların en az 100 öğrenci kapasiteli olması, pansiyon binasında en az 2 nöbetçi belletici öğretmen odası, veli görüşme odası, en az üç yataklı revir, misafir yatak odası, engelli öğrenci yatak odası, etüt salonları, bilgisayar odası, dinlenme-televizyon odası, etkinlik odası, kat ofisi, kondisyon salonu, kütüphane ve okuma salonu, öğrenci başına en az 6 m² alana sahip en az 3 en fazla 4 öğrenci kapasiteli yatak odaları, her 4 öğrenci için tuvalet/lavabo/duş, personel giyinme odası, çöp ve temizlik malzemesi odası ve bavul deposu, demirbaş eşya deposu, çamaşırhane, günlük ütü ve çamaşır kurutma odası bulunması gerekiyor.

Bu yönetmeliğin doğurduğu sorunlar;

1.    Pansiyon kapasitesi en az 100 öğrenci olması gerekiyor. Oysa küçük ilçe ve yerleşim yerlerinde 50- 60 öğrencinin pansiyon ihtiyacı olabiliyor. Bu yönetmeliğe göre buralarda artık pansiyon açmak mümkün olmayacağı için öğrenciler mağdur oluyor. Öğrencilerin pansiyonu olan uzak yerlerde eğitime devam etmesi gerekiyor. Böylece binlerce öğrenci çevresinden uzaklaşmak zorunda kalıyor.

Olması gereken; pansiyon açılacak yerin sosyo-ekonomik ve coğrafi koşulları dikkate alınarak gerektiğinde 50- 60 öğrenci kapasiteli pansiyonlar açılabilmelidir. 

2.    Yeni standartlara göre pansiyonda her 4 öğrenci için bir tuvalet/lavabo/duş sayısı istenmesi nedeniyle binalarda pansiyon açılımıyor. 200 öğrencilik bir pansiyonda 50 tuvalet/lavabo/duş bulunması gerekiyor. Genelde bu sayılar tutmuyor. Banyo ve tuvalet sayıları daha az. Yatakhane kapasitesi 100 olan bir pansiyon binasında 10-15 tane banyo varsa orada pansiyon açamıyorsunuz. Çünkü en az 20  tane tuvalet/lavabo/duş gerekiyor.

Bu kriter çok ağır. Özel öğrenci yurt/pansiyonlarında bile 8 öğrenciye bir tuvalet/lavabo/duş isteniyor.  Hal böyleyken devlet pansiyonunda 4 öğrenciye 1 tuvalet/lavabo/duş istenmesi pansiyon binası bulunmasını imkansız hale getiriyor. (Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları İle Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönerge: Madde 16. Ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı pansiyonlar…katlarda 8 öğrenciye kadar bir tuvalet ve lavabo bulunur…. katlarda 8 öğrenciye kadar bir tuvalet ve lavabo bulunur).

Daha önce yapılmış binalarda her katta 8-10 civarında tuvalet/lavabo/duş oluyor Bu durumda yatakhane kapasitesi 70-80 olan kata  ancak 20 öğrenci kontenjan verilebiliyor. Bu haliyle 100 öğrenci kapasitesine ulaşmak hiç mümkün olmayacağı için sırf bu kriter yüzünden yerel imkanlarla bulunan binalarda pansiyon açılamaz hale geliyor.

3.    Diğer bir sorun ise tuvalet ve banyo sayısının aynı kriterde istenmesi. İnsanların tuvaletleri kullanma sıklığı ile banyoları kullanma sıklığı aynı değildir. Bunlara ilişkin sayı kriterinin farklı olması gerekir. Okullarda 30 öğrenciye bir tuvalet istenirken pansiyonda 4 öğrenciye bir tuvalet isteniyor. Yönetmelikte banyo ve tuvalet sayılarına ilişkin kriterlerin ayrılmadığı için sorun yaşanıyor.  

Yapılması gereken; Yönetmelikteki 4 öğrenciye 1 tuvalet/lavabo /duş kriteri 8’e çıkarıldığı takdirde hem pansiyon binaları daha verimli kullanılabilecek hem de Bakanlığın iki mevzuatı arasındaki farklı kriter uygulaması giderilmiş olacaktır.

4.    Yönetmelikteki bir diğer sorun öğrenci başına en az 6 m² alana sahip en az 3 en fazla 4 öğrenci kapasiteli yatak odaları bulunması şartıdır. Bu şart nedeniyle 6 öğrencinin kullanabileceği bir yatak odasına en fazla 4 kapasite verilmektedir. Binalar verimli kullanılamamaktadır. Oysa özel pansiyonlarda bir odada 6 öğrenci kalabilmektedir. (Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları İle Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönerge: Madde 10-b. Ortaokul/imam-hatip ortaokulu öğrencilerine hizmet veren yurtlar ile ortaöğrenim öğrencilerine hizmet veren öğrenci yurt ve pansiyonlarında bir yatakhanede en az 3, en fazla 6 öğrenci barınabilir.)

5.    Başka bir sorun ölçümlerde küsuratın bir üst sayıya tamamlanmasına ilişkin hüküm olmamasıdır. Böyle bir hüküm olmadığı için 17,6 m2 lik bir odaya hiç kontenjan verilemektedir. Oysa artan sayı yarımı geçtiğinde bunu üst sayıya tamamlama yapılagelen bir uygulamadır. Bu uygulamanın kamuya ait pansiyonlarda da işletilmesi gereklidir ki binaları verimli kullanabilelim.

6.    Bakanlığın mevcut pansiyon projelerini mutlaka elden geçirmeli ve yeniden düzenlemelidir. Mevcut projelerin hiç biri yeni yönetmelikteki şartları taşımamaktadır. Yemekhaneye öğrencilerin ancak yarısının sığdığı pansiyon binaları var. Ne tuvalet ne banyo sayıları tutuyor.  Projeler mutlaka yenilenmeli daha önceki bina projelerinde yer almayan yeni yönetmelikle eklenen tüm bölümlere projelerde yer verilmelidir.

Doğan CEYLAN
Yönetim Bilimi Uzmanı