Ortaokul ve Lise Öğretmenlerinin Boş Gününe Nöbet Verilebilir mi?

Eğitimci Yazar Sedat DEGER Mevcut mevzuata göre nöbet görevi ve esaslarına göre öğretmenlerin boş gününe nöbet görevinin kesinlikle verilemeyeceğini kanun ve yönetmelikteki ilgili hükümlerini göstererek açıkladı.

İlköğretim okullarında (ilk ve orta okullarda) ve lisede görev yapan  öğretmenlerin boş günlerine nöbet görevi verilemez.Açık ve net.Fakat her ne hikmetse ya öğretmenler idareciler tarafından boş günlerine nöbet yazmakla tehdit edilmekte yada bizzat boş günlerine nöbet görevi verilebilmekte.Mevzuatta herhangi bir dayanağı olmamasına rağmen birçok ilk,ortaokul ve lise idarecileri tarafından sözde Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin bir hükmü bahane edilerek müdürler öğretmenlerin boş gününe nöbet yazabileceklerini kendine bir hak olarak görmektedir.

Ne yazık ki birçok okul müdürü mevzuat konusunda kendilerini yenilemediği için idari işleri uygularken çok basit hatalara düşebilmektedir.Bunlardan birisi de ilkokul, ortaokul ve liselerde müdürlük görevini  yerine getirenlerin “ öğretmenlere boş günlerine nöbet görevi verilir “ algısına sahip olmalarıdır.Hatta bu müdürler,işi biraz daha ileri götürüp öğretmenlerin özellikle boş günlerine nöbet görevi verip bunun mevzuatta yeri olduğunu ileri sürüyorlar ,yaptığı  idari işlemi de savunuyorlar.Fakat bu şekilde savunma psikolojisi içerisindeki müdürler ,sözel olarak değil de  yazılı olarak gerekçesini gösteremezler  çünkü Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği ile Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin  hükümleri  ile nöbet görevleri başlığında bu yönde herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.Yani iki  yönetmelikte de ,öğretmenlerin boş günlerinde nöbet görevi verilebileceği yönünde hiçbir hüküm bulunmamaktadır. Sadece lisedeki öğretmenlere derslerinin az olduğu güne nöbet görevi verilebileceği hüküm altına alınmıştır.

İlkokul ve Ortaokuldaki öğretmenlerin nöbet görevi, 26 Temmuz 2014 Tarihli ve 29072 Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 44. Maddesindeki “Müdür yardımcısı ve öğretmenlerin nöbet görevi” başlığının altında yer almaktadır.

MADDE 44 – (1) Müdür yardımcıları, okulda kendilerine verilen nöbet görevini yerine getirir, nöbetçi öğretmen ve öğrencileri izler, nöbet raporlarını inceler, varsa sorunları müdür başyardımcısına veya müdüre bildirir.

(2) Bağımsız anaokulu, ana sınıfı ve uygulama sınıfı öğretmenleri kendi devrelerinde ve etkinlik saatleri dışındaki zamanlarda nöbet tutarlar.

(3) Müdür yardımcısı ve öğretmen sayısı yeterli olmayan okullarda müdür yardımcısı ve öğretmenlere haftada birden fazla nöbet görevi verilir. Öğretmen sayısı iki ve daha az olan uygulama sınıflarında bölüm şefi de nöbet tutar.

(4) İlköğretim kurumlarında; okulun bina ve tesisleri ile öğrenci mevcudu, yatılı, gündüzlü, normal veya ikili eğitim yapma gibi durumları göz önünde bulundurularak okul müdürlüğünce düzenlenen nöbet çizelgesine göre öğretmenler, normal eğitim yapan okullarda gün süresince, ikili öğretim yapan okullarda ise kendi devresinde nöbet tutarlar.

(5) Öğretmen, birden fazla okulda ders okutuyorsa aylığını aldığı okulda, aylık aldığı okulda dersi yoksa en çok ders okuttuğu okulda nöbet tutar.

(6) Okuldaki öğretmen sayısının yeterli olması durumunda, bayanlarda 20, erkeklerde 25 hizmet yılını dolduran öğretmenlere nöbet görevi verilmez. Ancak ihtiyaç duyulması hâlinde bu öğretmenlere de nöbet görevi verilebilir.

(7) Hamile öğretmenlere, doğuma üç ay kala ve doğumdan itibaren  bir yıl süre ile nöbet görevi verilmez.

(8) Nöbet görevi, ilk ders başlamadan 30 dakika önce başlar, son ders bitiminden 30 dakika sonra sona erer. Ancak bu süre, okulun özelliğine göre öğretmenler kurulu kararıyla 15 dakikadan az olmamak kaydıyla kısaltılabilir.

(9) Nöbet görevine özürsüz olarak gelmeyen öğretmen hakkında, derse özürsüz olarak gelmeyen öğretmen gibi işlem yapılır.

(10) Nöbetlerde uyulması gereken esaslar öğretmenler kurulunda görüşülerek okul yönetimince nöbetçi öğretmen görev talimatnamesi hazırlanır. Bu talimatname, öğretmenlere yazılı olarak duyurulur.

(11) Engelli çocuğu bulunan öğretmenlerin nöbetlerinin belirlenmesinde tercihlerine öncelik verilerek düzenleme yapılır.”
 
Liselerde çalışan öğretmenlerin nöbet görevlerini düzenleyen Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğindeki durum ;

Lisedeki öğretmenlerin nöbet görevi, 7/9/2013 tarihli ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin 91. Maddesindeki “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlığının altında yer almaktadır.

MADDE 91- (1) Öğretmenler, nöbet görevini nöbet çizelgesine göre yerine getirirler. 

(2) Nöbetlerde aşağıdaki esaslara uyulur: 

a) Öğretmenlere, dersinin en az bulunduğu gün veya günlerde nöbet görevi verilir. 

b) Birden fazla okulda ders görevi bulunan öğretmenlere kadrosunun bulunduğu okulda, kadrosunun bulunduğu okulda dersi yoksa en çok ders okuttuğu okulda nöbet görevi verilir. 

c) Nöbet görevi, ilk dersten 15 dakika önce başlar, son ders bitiminden 15 dakika sonra biter. İkili öğretimin yapıldığı okullarda öğretmenler, tek devrede nöbet tutarlar. 

ç) Bayan öğretmenlere, doğumuna üç ay kala ve doğumdan sonra bir yıl nöbet görevi verilmez. 

d) (Değ: 28/10/2016-29871 RG) İstekleri hâlinde hizmet yılı 20 yıldan fazla olan kadın öğretmenlerle 25 yıldan fazla olan erkek öğretmenler, nöbet görevinden muaf tutulabilirler. Ancak bu kapsamdaki öğretmen sayısının fazla olması nedeniyle nöbet görevinin aksaması durumunda bu öğretmenlere de nöbet görevi verilir. 

e) Nöbetlerde uyulması gereken esaslar öğretmenler kurulunda görüşülür ve okul yönetimince öğretmenlere yazılı olarak duyurulur. 

f) Nöbet görevine özürsüz olarak gelmeyen öğretmen hakkında derse özürsüz olarak gelmeyen öğretmen gibi işlem yapılır. 

g) (Değ: 28/10/2016-29871 RG) Engelli öğretmenler ile engelli çocuğu bulunan öğretmenlerin nöbetlerinin belirlenmesinde gün ve saat tercihlerine öncelik verilerek düzenleme yapılır. 

ğ) (Değ: 28/10/2016-29871 RG) Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenleri ile çocuk gelişimi alanına ait uygulama ana sınıflarında görev yapan okul öncesi öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutulur.

Yukarıdaki ilgili hükümlere baktığımızda nöbet görevinin okulöncesi/ilkokul/ortaokul lise öğretmenlerine  boş günlerinde verileceği ile ilgili herhangi bir emir bulunmamaktadır. Sadece Ortaöğretim kurumları yönetmeliği 91. madde 2. fıkrasının a bendineki "Öğretmenlere, dersinin en az bulunduğu gün veya günlerde nöbet görevi verilir”  hükmüne göre lisedeki öğretmenlere geçerli sebeplerle derslerinin en az olduğu günlere nöbet görevleri verilebilir.İlköğretim kurumlarında görevli öğretmenlere yani ortaokul öğretmenlerine ise derslerinin az bulunduğu güne dahi öğretmen istemedikten sonra kesinlikle nöbet görevi verilemez.  Peki o zaman şu soruyu sormak gerekir ; “ ilköğretim kurumlarında öğretmenlere mevzuata göre boş gününde nöbet verileceğini savunan müdürler hangi ülkenin mevzuatına bakıp da bu görüşü savunmaktadır” . 

Aslına bakarsanız zannediyorum ki bu görüşü savunan müdürler ya mevzuatı açıp da okuma zahmetinde bulunmuyor yada bilerek lise öğretmenlerini ilgilendiren ortaöğretimleri yönetmeliğinin nöbet ile ilgili hükümlerini çarpıtarak öğretmenlerin bilgisiz olduğunu düşünerek öğretmenlere nöbet günlerini dağıtırken ortaya atmaktadır.Hatta bu iddiada bulunan bazı müdürler tehditvari şekilde öğretmenlere dayatarak nöbet görevini vermektedir.Ha bu arada nöbet iş ve işlemleri öğretmenler kurul toplantısında görüşülerek kararlaştırılır bunu da söylemeden geçemeyeceğim çünkü bir çok idareci bunu da es geçip kendi kafalarına göre nöbet görevlerini dağıtmaktadır.

Görüleceği üzere ilkokul veya ortaokul öğretmenlerine derslerinin olmadığı veya az olduğu günlerde nöbet görevi verilemeyeceği aşikardır.Lisedeki öğretmenlerin de yine boş gününe nöbet görevi verilemez fakat geçerli gerekçeler ve öğretmenler arasında adil olmak koşulu ile derslerinin az olduğu güne nöbet görevi verilebilir.

Milli Eğitim Bakanlığı eğitim kurumlarında hiçbir iş ve işlemde mevzuat dayanağı olmadan adım atılamayacağının altını çizerek şunu söylemek istiyorum; hiçbir mevzuat dayanağı olmayan “ boş güne nöbet görevi” uygulamasının uygulandığı okullardaki idareciler bir an evvel yaptıkları yanlıştan dönmesi gerekir aksi takdirde  zan altında kalacak suç işlemiş olacaklardır.

Saygılar
Sedat DEGER
Eğitimci Yazar