Bu yazıda, 2021 yılı için belirlenmiş olan brüt asgari ücretin, asgari geçim indirimi tutarı üzerinden memur ve sözleşmeli personel maaş ve ücretlerini nasıl etkileyeceğini açıklayacağız.
Asgari geçim indirimi uygulaması, 5615 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2 nci maddesiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesi, 01/01/2008 tarihinden geçerli olmak üzere başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
"Asgari geçim indirimi
Madde 32- Ücretin gerçek usülde vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulanır.
Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 üçüncü çocuk için %10, diğer çocuklar için % 5'idir. Gelirin kısmi döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgari geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz...."
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ TUTARI MAAŞA İLAVE EDİLİR Mİ?
Yukarıda yer verilen kanun maddesinden de görüleceği üzere, asgari geçim indirimi tutarı çalışanın ödeyeceği gelir vergisinden düşülmektedir. Yani bir başka deyişle, asgari geçim tutarı maaşa ilave edilmez. Ancak, çalışanın o ay için ödeyeceği bir gelir vergisi varsa, mahsup yapılacağı için maaşta, eksilen gelir vergisi miktarınca bir artış olmaktadır.
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ TUTARI NASIL HESAPLANMAKTADIR?
Asgari geçim indiriminin nasıl hesaplanacağı yukarıda yer verilen kanun maddesinde açıklanmıştır. Buna ilave olarak, 265 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "Uygulamanın Esasları" başlıklı 3 üncü maddesinde bazı belirlemeler yapılmıştır.
Asgari geçim indirimi tutarı şöyle hesaplanmaktadır. Öncelikle yıllık brüt asgari ücret tutarı bulunmakta, ve buna mükellefin durumuna uyan oran uygulanmaktadır.
Mükellefin durumuna uyan oranlar şu şekildedir:
Mükellefin kendisi için % 50'si
Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u
Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için % 7,5'i
Üçüncü çoçuk için %10'u
Diğer çocuklar için % 5'i
Örnek- Mükellef, evli geliri olmayan eş ve 3 çocuk için %50+%10+%7,5+%7,5+%10 =%85 oranı uygulanacaktır.
Brüt asgari ücret, yıl için belirlenmiş olan asgari ücretin 12 ile çarpımından oluşmaktadır.2021 yılı için brüt asgari ücret 3.577,5 olduğu için yıllık tutar =42.930 TL
Buna mükellef için belirlenen oran uygulanacaktır.
=42.930*%85
=36.490,5
Bulunan son tutara o ayki gelir vergisi oranı uygulanmaktadır. Yılın ilk aylarında bu oran %15'tir.
= 36.490,5*%15
= 5.473,6 TL
Bu son tutar ise 12'ye bölünerek, o ay gelir vergisinden indirilecek tutar bulunmaktadır.
= 5.473,6 /12
= 456,13
BULDUĞUMUZ 456,13 TL NE ANLAM İFADE ETMEKTEDİR?
Yukarıdaki hesaplamada bulduğumuz 456,13 TL tutarı, kamu personelinin o ayki maaşından kesilen gelir vergisi miktarından indirilecek tutardır. Yani direkt olarak maaşa eklenecek tutar değildir. Örneğimizden devam edecek olursak, o ay memurun maaşından kesilen gelir vergi tutarı 350 TL ise memurun maaşında 350 'lik bir artış olacaktır.