Bilirkişi-Adli Tıp sistemi silbaştan yenileniyor

Bilirkişilik Kanun Tasarısı, TBMM'ye sevk edildi. Bu tasarı sayesinde yargının hızlanması, yargıya güveninin artırılması ve kişilerin hak kayıplarının mümkün olduğunca önüne geçilmesi amaçlanıyor. 

Önceki gün TBMM Başkanlığı'na sunulan tasarıyla getirilen belli başlı düzenlemeler özetle şöyle:

ÖZEL VE TEKNİK BİLGİ GEREKİRSE: Tasarı uyarınca, yargılama sürecinde özel veya teknik bilgi gerektiren konularda bilirkişilere başvurulabilecek. Hakimin hukuki bilgisiyle çözümlenmesi mümkün konularda bilirkişiye kesinlikle başvurulamayacak.

HUKUK ŞİRKETLERİ DE BİLİRKİŞİLİK YAPABİLECEK: Getirilen bilirkişilik tanımıyla, özel hukuk tüzel kişileri (şirketleri) de artık bilirkişilik yapabilecek. Bilirkişiler görevlerini dürüstlük kurulları çerçevesinde bağımsız, tarafsız ve objektif olarak yerine getirecek. Bilirkişi raporunda, hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamayacak. Bilirkişilik görevi kısmen veya tamamen bir başkasına devredilemeyecek. Bilirkişi görevi sebebiyle öğrendiği sırların gizliliğini saklamakla yükümlü olacak.

DANIŞMA KURULU: Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde, "Bilirkişilik Daire Başkanlığı" kurulacak. Ücret ve bilirkişiliğe kabul esaslarını bu daire başkanlığı belirleyecek. Ayrıca bilirkişilik hizmetlerinin yürütülmesinde yaşanan sorunların çözümü hakkında tavsiyelerde bulunmak üzere bakanlık bürokratlarının yanısıra HSYK, yüksek yargı organları, bölge adliye, bölge idare ve ilk derece mahkemeleri, üniversiteler, Adli Tıp Kurumu, meslek odaları ve meslek birlikerinden temsilcilerin katılımıyla 28 üyeli, "Bilirkişilik Danışma Kurulu" oluşturulacak. Kurulun başkanlığını Adalet Bakanlığı Müsteşarı üstlenecek.

LİSTEYİ BÖLGE KURULU BELİRLEYECEK: Her bölge adliye mahkemesinin kurulu bulunduğu yerde bir "Bilirkişilik Bölge Kurulu" kurulacak. Bilirkişilerin temel ve alt uzmanlık alanlarına göre listelerini bu kurul oluşturacak. Sicil ve listeden çıkarılma kararlarını da bu kurullar alacak.

KİMLER BİLİRKİŞİ OLABİLECEK?: Bilirkişilik temel eğitimini tamamlayanlar, bilirkişilik yapacağı alanda en az 5 yıl fiilen çalışmış ve bilirkişilik temel ve alt uzmanlık alanlarına göre belirlenen yeterlilik koşullarını taşıyanlar bilirkişilik faaliyetinde bulunabilecek. Affa uğramış olsalar bile devletin güvenliğine, anayasal düzene karşı suçlar, rüşvet, zimmet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, görevini kötüye kullanma, kaçakçılık, gerçeğe aykırı bilirkişilik yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından mahküm olanlar, daha önce isteği dışında bilirkişilik sicilinden çıkarılanlar, disiplin yönünden meslekten veya memuriyetten çıkarılma veya geçici süreli yasaklanma cezası almış olanlar bilirkişilik yapamayacak.

YEMİN EDECEKLER: Bilirkişiler sicile kaydolmak şartıyla yemin ederek göreve başlayacak. Bilirkişiliğe kabul şartlarının kaybedenler, raporunu mazeretsiz biçimde belirlenen süre içinde vermeyenler, görevin gerektirdiği etik ilkelere aykırı davrananlar, performansı yeterli görülmeyenler bilirkişilik sicilinden ve listeden çıkarılacak.

CEZA AĞIRLAŞTIRILIYOR: TCK uyarınca halen gerçeğe aykırı mütalaa veren bilirkişilere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası veriliyor. Tasarıyla cezanın alt sınırı 3 yıla yükseltildi. Buna göre gerçeğe aykırı rapor yazan bilirkişilere 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilebilecek.

HAKİM VE SAVCI DA "KINANACAK": Tasarıyla, bilirkişiliğe ilişkin hükümlere uymamama, hakim ve savcılar bakımından disiplin cezasını gerektiren fiil olarak düzenleniyor. Bunlara kınama cezası verilecek.

TMMOB'A DARBE: Tasarıyla kamulaştırma davalarında TMMOB'a (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) bağlı meslek odalarının bildirdiği listelerdeki meslek mensuplarının bilirkişilik yapmasını sağlayan Kamulaştırma Kanunu'nun 15. maddesi değiştiriliyor.

Devlet Denetleme Kurulu'nun 2010 raporu dikkate alınarak, Adli Tıp Kurumu'nun kapasitesi ve etkinliğini arttırmak amacıyla kurumun teşkilat yapılanmasında da değişikliğe gidiliyor. Buna göre kurumun bünyesinde bulunan Genel Kurul kaldırılacak, yerine üç ayrı üst kurul oluşturulacak. Ayrıca ihtisas kurullarının sayısı da 6'dan 8'e çıkacak.

BİLİŞİM SUÇLARI: Yapılan değişiklik uyarınca Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi bundan böyle, "ses, görüntü, elektronik imza ve bilişim" alanındaki suçlarla ilgili olarak da inceleme yapıp, rapor hazırlayabilecek.

RESMİ TATİLDE OTOPSİ YAPANA EK ÖDEME: Mesai saatleri dışında veya resmi tatil günlerinde ölü muayenesi veya otopsiye katılan personele ek ödeme yapılacak. Ayrıca kurumda ikinci görevli olarak çalışan uzmanlara, ikinci görev aylığı ödenmesinin yolu da açılacak.

KAMUYA RAPOR VEREBİLECEK: Mevcut kanun uyarınca sadece mahkemeler, hakimlikler ve savcılıklardan tarafından gönderilen adli tıpla ilgili konularda bilimsel ve teknik görüş bildirebilen Adli Tıp Kurumu, düzenleme yasalaştığında artık kamu kurum ve kuruluşlarına da talepleri halinde görüş gönderebilecek.

YENİ KADROLAR: Tasarıyla, 336'sı Adli Tıp Kurumu için olmak üzere Adalet Bakanlığı'na 8 bin 430 kadro ihdas ediliyor.


Kaynak: Milliyet